نشست قضایی: اهمال منجر به تضییع اموال دولتی

برگزار کننده
استان سازمان قضائی نیروهای مسلح/ شهر قزوین

تاریخ برگزاری
1403/02/18

پرسش:

در فرضی که مامور انتظامی حسب نظریه هیات کارشناسان با در نظر گرفتن عوامل دیگر، با 20 درصد تقصیر ، مقصر شناخته شود و دادگاه موضوع را با ماده 41 قانون مجازات نیروهای مسلح مصوب 1382منطبق دانسته و به دیه و جبران خسارت محکوم نماید سوال این است با توجه به پیش بینی جبران خسارت در ماده موصوف آیا در خصوص تضییع اموال باید به ماده 83 قانون مرقوم استناد شود یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا استناد به ماده پیش گفته لازمه اش جمع بین عمد (قید عمد مصرح در ماده 41) و شبه عمد ( از حیث عدم اثبات قتل عمد و محکومیت به پرداخت بخشی از دیه به میزان تقصیر ) در خصوص رفتار واحد و در یک رای نیست؟ این تعارض چگونه توجیح پذیر است.

متن نظریه هیئت عالی:

متهم مرتکب رفتار مجرمانه واحدی شده است که بر فرض صدق عنوان تعدد معنوی، صرفا مجازات اشد برای وی قابل تعیین و اعمال است. اگر صرفا تیراندازی عمدی نموده و صدمه یا آسیبی به دیگری وارد نشده موضوع مشمول ماده 41 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح است. ولی اگر صدمه بدنی عمدی یا قتل عمدی یا شبه عمدی واقع شده مشمول مواد 612 و 614 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) می باشد. مضافا اینکه ماده 83 مربوط به ایراد خسارت غیر عمدی و مشمول تیر اندازی عمدی نشده و تعارض ماده را 41 ندارد.

نظر اکثریت:

            با توجه به قید (عمدا) در متن ماده 41 و اینکه تعمد در تیراندازی ماموران در نظر مقنن مفروض بوده است و چنانچه مقررات قانون به کارگیری سلاح را عامدانه نقص نماید طبیعتا از مصادیق قتل یا جرح عمدی بوده و در شق نهایی ماده تصریح شده است (مواد 612 و 614 ) و در صورتی که نقض مقررات به لحاظ تقصیر باشد صرفا مشمول ماده 41 میباشد و شامل ماده 616 قانون تعزیرات 1375نمی باشد . چرا که قانونگذار  مصادیق عمدی را بیان نموده ولکن موارد غیر عمد را تصریح نموده است و اگر مجازات جرمی در قانون خاص بیان شده ضرورتی به رجوع به قانون عام نمی باشد و مفاد ماده 83 قانون مجازات نیروهای مسلح مصوب 1382 صرفا ناظر به تیراندازی غیر عمد است  و از تیراندازی عمدی موضوع مواد 41 خارج است .
چرا که منشا تیراندازی غیر عمدی (سهوی) اهمال، سهل انگاری یا بی مبالاتی است که نتیجه اش تضییع مهمات است . رفتار مذکور در ماده 41 در جایی است که فعل تیراندازی به صورت عمدی و برخلاف مقررات (قانون به کارگیری سلاح در موارد ضروری) تحقق یافته باشد .
نکته مهم اینکه هر تیراندازی عمدی لازمه اش قتل یا جرح عمدی نیست چون گاهی تیراندازی عمدی منجر به جرح و قتل غیر عمدی  می گردد.
        

نظر اقلیت:

            آنچه باعث برداشت های مختلف در ماده 41 گردیده است وجود قید ( عمدا ) می باشد.
و در مواردی که تیراندازی غیر عمدی باشد در خصوص تعیین مجازات خسارت وارده  باید به ماده 83 رجوع کرده و در خصوص تعیین مجازات جنبه عمومی بزه به ماده 616 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375.
        

مستندات قانونی:

ماده 616 قانون مجازات اسلامی ماده 1 قانون مجازات نیروهای مسلح

واژگان کلیدی:

ماده 41 قانون مجازات نیرو های مسلح مائه 83 قانون مجازات نیروهای مسلح ماده 616 قانون مجازات ا

14 مهر 1404 26