نشست قضایی: ورود به حریم خانه باغ

برگزار کننده
استان سازمان قضائی نیروهای مسلح/ شهر زنجان

تاریخ برگزاری
1402/10/11

پرسش:

مأموران در یک خانه باغی که دیواری ندارد به فردی درباره سرقت مشکوک می‌شوند وقتی وارد خانه باغ می‌شوند ظروف پلاستیک مشروبات را مشاهده می‌کنند و از اینکه ساکنین ظروف را به قصد امحاء خالی می‌کرده‌اند از بویی که در فضا پخش شده بود دریافته‌اند که ظروف مزبور حاوی مشروبات الکلی بوده است، 1. آیا مأموران می‌توانند به مشهود بودن جرم ورود به خانه باغ را توجیه کنند؟ 2. رسیدگی به این اقدامات مأموران در صلاحیت دادسرای عمومی است یا نظامی؟

متن نظریه هیئت عالی:

ورود به اماکن غیر عمدی و منازل اشخاص نیاز به اجازه موردی از مقام قضایی مربوط است ( مواد 55 و 137 قانون آیین دادرسی کیفری ) و در صورت عدم اخذ مجوز قضایی موضوع مشمول مواد 691 یا 694 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) می باشد و صرف مشکوک بودن، موجب شمول عنوان جرم مشهود نیست و مطابق ماده 43 قانون آیین دادرسی کیفری دراین خصوص تصریح دارد. در خصوص مرجع صالح، با توجه به تعریف جرم در مقام ضابط در تبصره ماده 597 قانون آیین دادرسی کیفری فقط در حین انجام وظایف در ارتباط با جرایم مشهود و یا در راستای اجرای دستور مقام قضایی، جرم در مقام ضابط قابل تحقق است. و لذا موضوع سوال در صلاحیت سازمان قضایی است .

نظر اتفاقی (اتفاق آرا):

            اولا که مأموران مشکوک به سرقت بوده اند و در چنین مواردی وفق ماده 43 از قانون آیین دادرسی کیفری مأموران تکلیف داشته اند از مقام محترم قضایی کسب تکلیف کنند.
ثانیا فقدان دیوار دلالت بر فقدان حریم نمی‌کند و خود دیوار حریم نیست بلکه مبرز و نشان دهنده حریم است و براساس مواد 136 از قانون مدنی حریم نیز مقدار زمین اطراف ملک است که برای کمال انتفاع از آن ضرورت دارد و همین حریم (مقدار زمین اطراف ملک) وفق ماده 139 از همان قانون در حکم ملک صاحب حریم است.
بنابراین مأموران از ابتدا حق ورود نداشته‌اند مضافاً اینکه مأموران پس از ورود و تفتیش کشف کرده‌اند که محتویات ظروف مشروبات الکلی است به عبارت دیگر متوجه شدن بوی پیچیده در فضا پس از خالی کردن محتویات ظروف به زمین توسط ساکنین در اثر اقدامات مفتشانه‌ی آنان رخ داده است پس در فرض اخیر نیز با جرم مشهودی مواجه نبوده‌اند.
1.	 در پاسخ سوال اول چون مأموران با جرم مشهودی مواجه نبوده‌اند، ورود به منزل آنان توجیه قانونی ندارد.
2.	در پاسخ سوال دوم نیز مشخص است وقتی مأموران در مواجهه با جرم مشهود نباشند وفق مفهوم مخالف تبصره 4 ماده 597 از قانون آ.د.ک، اقداماتشان در حین انجام وظیفه قانونی آنان است که وفق ماده 597 از همان قانون رسیدگی به جرایم واقع شده در حین انجام وظیفه مأموران در سازمان قضایی رسیدگی می‌شود.
        

مستندات قانونی:

ماده 597 قانون آیین دادرسی کیفری ماده 136 قانوم مدنی ماده 43 قانون آیین دادرسی کیفری

واژگان کلیدی:

حریم خانه باغ جرم مشهود جرم غیر مشهود

05 آبان 1404 3