اساسنامه خانه ملی گفت و گوی آزاد

شماره1403/7806/دش                                          1403/4/30

اساسنامه خانه ملی گفت و گوی آزاد

(مصوب جلسه 901 مورخ 1403/3/29 شورای عالی انقلاب فرهنگی)

نهاد ریاست جمهوری ـ مجلس شورای اسلامی

قوه قضائیه ـ خانه ملی گفت و گوی آزاد

دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

مصوبه «اساسنامه خانه ملی گفت وگوی آزاد» که در جلسه 901 مورخ 29 /03 /1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است؛ به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می گردد:

مقدمه:

«نباید از آزادی ترسید و از مناظره گریخت و نقد و انتقاد را به کالای قاچاق و یا امری تشریفاتی ، تبدیل کرد؛ چنانچه نباید به جای مناظره ، به جدال و مراء، گرفتار آمد و به جای آزادی ، به دام هتاکی و مسئولیت گریزی لغزید. آن روز که «سهم آزادی»، «سهم اخلاق» و «سهم منطق»، همه یکجا و در کنار یکدیگر اداء شود، آغاز روند خلاقیت علمی و تفکر بالنده دینی در این جامعه است». «بدون فضای انتقادی سالم و بدون آزادی بیان و گفت وگوی آزاد با حمایت حکومت اسلامی و هدایت علماء و صاحب نظران ، تولید علم و اندیشه دینی و در نتیجه ، تمدن سازی و جامعه پردازی ، ناممکن یا بسیار مشکل خواهد بود». مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)}

نهادینه سازی جریان مستمر بازنگری انتقادی و ارتقاء کیفیت حکمرانی، مبتنی بر عقل ورزی جمعی، اخلاق اسلامی و قوانین کشور از طریق گفت وگو و تبادل آزاد اندیشه نخبگان، از اصول قانون اساسی و دغدغه های مهم امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)} برای تکمیل نظام سازی و تحقق فزون تر حکمرانی اسلامی و مردم سالار در پرتو خلاقیت فکری اقشار جامعه بوده است. ایشان پرهیز جدی از رکود و تحجر اندیشه ها و تکرار دعواهای بی فایده و دعوت مستمر به تحرک و تولید فکر و زاد و ولد فرهنگی؛ با اعتقاد راسخ به عقل جمعی و ایمان قوی به اثربخشی مناظره و گفت وگوی آزاد؛ تأمین فضای نقد و انتقاد و مناظره سالم ، آزادی بیان با حمایت حکومت اسلامی را بستری شگفتی ساز و تحول آفرین در تحقق تمدن سازی و جامعه پردازی می دانند.

در این راستا و به منظور ارتقاء سطح «مردم سالاری دینی» در تدبیر امور فرهنگی و مدیریتی کشور و در اجرای اصول حکمرانی اسلامی و تأکیدات حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و سپس تأکید مکرر آیت الله دکتر رئیسی؛ رئیس جمهور شهید و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 891 مورخ 1402/09/16 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر تسریع به روزرسانی و نهایی سازی اساسنامه خانه ملی گفت وگوی آزاد و آغاز فعالیت این نهاد با هدف مشارکت بیشتر مردم در حکمرانی و تأمین فضای قانونی برای اعتراضات و مطالبات و با استناد به مصوبه ماده واحده «تأیید کلیات اساسنامه خانه ملی گفت وگوی آزاد و انتخاب مدیر آن»؛ «اساسنامه خانه ملی گفت وگوی آزاد» (مصوب جلسه 596 مورخ 1385/10/5 شورای عالی انقلاب فرهنگی) در جلسه 483 شورای معین و بر اساس تفویض جلسه 901 مورخ 29 /03 /1403 شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل اصلاح و تکمیل گردید:

 ماده1ـ تعریف و جایگاه حقوقی

«خانه ملی گفت و گوی آزاد» که به اختصار «خانه گفت وگو» نامیده می شود؛ جهت ارتقاءسطح «مردم سالاری دینی»، تکامل شیوه نامه های «حکمرانی اسلامی» و در تداوم مراتب نظام سازی و حل حداکثری مشکلات عمومی و شفاف سازی حقوق متقابل مردم و نهادهای حاکمیتی با هدف تعمیق روابط دوجانبه و ایجاد محملی برای طرح منطقی و قانونی اعتراضات و مطالبات اجتماعی و تحلیل زمینه های آن و پاسخ گویی به آنها، تأسیس می گردد. شورای عالی انقلاب فرهنگی که به فرمایش امام راحل^(ره) و مقام معظم رهبری^{(مدظله العالی)} در عرصه فرهنگ، برای نهادهای حاکمیتی، حکم ستاد برای صف را دارد، مؤسس و مسئول این نهاد است.

ماده2ـ موضوع فعالیت

نهادسازی با اختیارات نافذ قانونی برای توسعه گفت وگوهای صریح، منطقی، آزاد، نتیجه بخش و عمل گرا در چهارچوب قانون و اخلاق و با مشارکت مسئولانه و پاسخ گویانه نمایندگان تام الاختیار سران محترم سه قوه و نهادهای حاکمیتی به تناسب موضوعات در جهت اصلاح امور کشور و حل ابهامات، معضلات و اختلاف نظرهای نخبگانی در درون و بیرون حاکمیت، به ویژه مرتبط با شیوه های مدیریت کشور در مسائل بحران خیز اجتماعی و در جهت اجرای قانون اساسی و تحقق ارزش های انقلاب اسلامی.

 ماده3ـ اهداف:

1. درک به موقع و دقیق فرصت ها و تهدیدهای ملی، واقعیت ها، مطالبات اجتماعی و حساسیت های فرهنگی و اجتماعی؛

2. هم افزایی همه نهادهای حاکمیتی و اجتماعی جهت حل منازعات فرهنگی و مطالبات اجتماعی؛

3. ایجاد فضایی آرام، اخلاقی و منطقی برای اعتراضات قانونی و شنیده شدن و دریافت پاسخ آنها؛

4. ارتقاء کارآمدی و پاسخ گویی در حکمرانی؛

5 . فرصت سازی برای دیده شدن خدمات و مشکلات نهادهای حکمرانی و شنیده شدن توضیحات مدیران کشور.

ماده4ـ وظایف

1. ایجاد فرصت قانونی و عادلانه برای عرضه علمی و آزاد دیدگاه های کارشناسانه و نوآورانه همه طیف های نخبگانی در نقد و اصلاح نظامات و ساختارهای مدیریت محلی و ملی کشور و شنیده شدن پیشنهادهای منتقدان و معترضان؛

2. زمینه سازی برای ظهور ظرفیت ها و خلاقیت های اجتماعی و رقابت سالم در بهره گیری از این مناظرات برای کارآمدی و شفافیت بیشتر در عرصه های حکمرانی؛

3. ترغیب نهادهای تصمیم گیر کشور به گفت و گوهای آزاد انتقادی و تقویت روح پاسخ گویی و انعطاف (بدون انفعال) مدیران کشور، اعتمادسازی نزد افکار عمومی، نهادینه سازی «امربه معروف و نهی ازمنکر» و متقابلاً «جهاد تبیین» خدمات نظام در هندسه «فرهنگ عمومی» و شنیده شدن توضیحات مسئولان، رفع سوء تفاهم ها و تبلیغات سوء دشمنان امنیت و اتحاد کشور و خنثی سازی سیاه نمایی ها و یأس پراکنی ها؛

4. فعال سازی و هم افزایی حداکثری مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی و متخصصان درون و بیرون حاکمیت و تمرکز پژوهش ها و پایان نامه ها و مقالات علمی برحل واقع بینانه تر، سریع تر، دقیق تر و کم هزینه تر مشکلات کشور و عطف توجه به نیازهای واقعی مردم به جای مرجعیت بخشی به مجلات و نهادهای غربی؛

5 . تقویت زمینه فرهنگ مباحثه در مسائل بزرگ ملی و محلی و جلوگیری از قطبی شدن جامعه و اصلاح امور در فضای تفاهم و تعامل و نتیجه بخش کردن گفت وگوهای پراکنده جاری تا رسیدن به برنامه های کارآمد و عملی از طریق منطقی تر و اخلاقی تر کردن فضا و طرح بدون تنش و تحریک و تحریف دیدگاه ها در شیوه های اداره کشور.

 ماده5 ـ سطوح گفت وگوهای آزاد

گفت وگوهای آزاد در سه سطح به شرح ذیل طراحی می شود:

1. سطح عمومی

2. سطح نخبگانی

3. سطح امور اجرائی و شیوه های حکمرانی

تبصره ـ جزئیات و نحوه طراحی سطوح سه گانه فوق و اجرای آنها، به موجب آیین نامه ای است که به تصویب شورای سیاست گذاری خواهد رسید.

ماده6 ـ ارکان

1. شورای سیاست گذاری

2. شوراها و کارگروه های موقت علمی و اجرایی به تناسب هر موضوع

3. مدیر خانه گفت وگو

4. دبیرخانه خانه گفت وگو

ماده7ـ اعضای شورای سیاست گذاری

1. نمایندگان رسمی و تام الاختیار سران قوا

2. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی

3. دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب شورای عالی

4. نمایندگان رسمی و تام الاختیار سایر نهادهای حاکمیتی حسب موضوع بحث در هر میز گفت وگو

تبصره ـ نمایندگان رسمی و تام الاختیار قوای سه گانه و سایر نهادهای حاکمیتی از سوی رؤسای محترم سه قوه و نهادهای مزبور به مدیر خانه گفت وگو معرفی می شوند.

 ماده8 ـ وظایف شورای سیاست گذاری

1. تعیین ضوابط اجرای کرسی های گفت وگو در سطح ملی و محلی

2. پیشنهاد اعضای شوراهای مشورتی اجرایی یا کارگروه های تخصصی به مدیر خانه گفت وگو

3. ارائه روایتی از نظام مسائل مورد نظر قوای سه گانه و دستگاه ها و صورت بندی ایده مسئولان برای مطالبات اجتماعی

4. ارائه گزارشی از اقدامات صورت گرفته برای حل مسأله در راستای جهاد تبیین و آگاه سازی افکار عمومی از خدمات و تلاش های سه قوه

5 . همکاری عملی و به موقع در برگزاری گفت وگوها و فرایند پاسخ گویی و شفافیت

6 . پیگیری جمع بندی گفت وگوها و انتقادات و پیشنهادها جهت اصلاح امور

7. تضمین حقوق و امنیت برگزارکنندگان و مشارکت کنندگان در گفت وگوها در چهارچوب قانون.

تبصره ـ نمایندگان تام الاختیار رؤسای قوای سه گانه موظف به پشتیبانی مادی و حمایت معنوی از فرایند اجرای مصوبات و تصمیمات خانه گفت و گو هستند.

ماده9ـ مدیر خانه گفت وگو

مدیر خانه گفت و گو، توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب می شود.

ماده10ـ وظایف و اختیارات مدیر خانه گفت وگو

1. پیشنهاد ضوابط و شیوه نامه اجرای کرسی های گفت وگوهای آزاد به شورای سیاست گذاری جهت تصویب

2. تعیین نوع، شیوه و سطح نشر و انعکاس مناظرات یا نتایج آنها حسب مورد

3. تعیین اعضای شوراهای مشورتی اجرایی و نماینده نهادهای مسئول به تناسب موضوع هر مناظره، با مشورت شورای سیاست گذاری

4. ارائه گزارش سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی

ماده11ـ منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این اساسنامه، توسط سازمان برنامه و بودجه پیش بینی و تأمین می گردد.

ماده12ـ این اساسنامه در 12 ماده و 3 تبصره در جلسه 901 مورخ 1403/03/29 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب  رسید و از تاریخ ابلاغ، اساسنامه قبلی خانه ملی گفت و گوی آزاد (مصوب جلسه 596 مورخ 1385/10/5 شورای عالی انقلاب فرهنگی)، ملغی می گردد.

سرپرست ریاست جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمد مخبر