نشست قضایی: استحقاق زوجه به اجرت المثل
برگزار کننده
استان مازندران/ شهر ساری
استان مازندران/ شهر ساری
تاریخ برگزاری
1393/04/04
1393/04/04
پرسش:
اگر زوج خواهان طلاق باشد، جهت پرداخت اجرت‌المثل دوران زوجیت به زوجه، مدعی و منکر در اثبات این شرط چه کسی محسوب می‌شود؟
متن نظریه هیئت عالی:
ظاهر ماده 336 قانون مدنی حاکی از آن است که اصل عدم تبرع است و زوجه لازم نیست قصد عدم تبرع خود را ثابت کند ولی در مورد امر زوج به اقدام فعلی از ناحیه زوجه، چنین اصلی وجود ندارد و زوجه باید ثابت کند که در اجرای امر شوهر مبادرت به انجام کارکرده است. عبارت: «و برای دادگاه نیز ثابت شود» اصولاً در مقام نسخ اصل مندرج در ماده 336 قانون مدنی نیست زیرا نسخ نیاز به تصریح دارد و تصریحی در این زمینه دیده نمی‌شود. بلکه آن چیزی که باید در دادگاه ثابت شود استحقاق زوجه مبنی بر اجرت‌المثل است و زمانی زوجه مستحق اجرت‌المثل می‌شود که ثابت کند به امر زوج مبادرت به انجام کار کرده است و زوج نتواند قصد تبرع زوجه را ثابت کند.
در این زمینه به بیان فتوای چند تن از آیات عظام که مؤید نظر فوق است می‌پردازیم:
الف ـ حضرت آیتا... بهجت: «اگر مرد از زن خواسته که کار کند و قصد تبرع زن ثابت نیست مرد اجرت زن را ضامن است. و اگر بدون درخواست مرد، زن کار کرده مرد ضامن اجرت او نیست هر چند بدون قصد تبرع کار کرده باشد و متعارف آن قسم دوم است. (مجموعه آراء فقهی قضایی در امور حقوقی، نکاح 2، معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، ص 134)
2ـ حضرت آیت اله سیستانی: اگر زن ادعا کند که قصد تبرع نداشته، پذیرفته می‌شود (مجموعه آراء فقهی قضایی در امور حقوقی، نکاح 2، معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، ص 134)
3ـ حضرت آیتا... ناصر مکارم شیرازی: «اگر تبرعی بودن واقعاً مشروط به ادامه زندگی زناشویی بوده در این‌صورت حق مطالبه در فرض طلاق دارد» (مجموعه آراء فقهی قضایی در امور حقوقی، نکاح 2، معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، ص 135)
و ماده 336 قانون مدنی چنین مقرر می‌دارد: «هرگاه کسی برحسب امر دیگری اقدام به عملی کند که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده و یا آن شخص از روی عادت مهیای آن عمل باشد عامل مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر این‌که معلوم شود که قصد تبرع داشته است».
نظر اکثریت:
بار اثبات برعهده زوجه است. لذا مدعی زوجه است و منکر زوج و بار اثبات برعهده مدعی است و مدعی می‌تواند مطالبه سوگند نماید.
نظر اقلیت:
با توجه به حکومت اصل عدم تبرع و این‌که اثبات امر عدمی محال است در نتیجه مدعی تبرع باید قصد تبرع زوجه را اثبات کند. بنابراین، بار اثبات شرایط برعهده مدعی تبرع یعنی زوج است.
مستندات قانونی:
* قانون مدنی
واژگان کلیدی:
اجرت المثل
عدم تبرع
ضامن اجرت
01 شهریور 1404
38
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران