نشست قضایی: جمع مجازات یا وحدت مجازات در ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲

برگزار کننده
استان گلستان/ شهر گرگان

تاریخ برگزاری
1401/10/15

پرسش:

آیا در اعمال ماده 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 به مانند ماده 510 آن قانون تمامی مجازات‌ها ابتدا نقض و سپس یک رأی صادر و قاعده وحدت مجازات جاری است یا صرفاً رأی مربوط به مجازات آخر نقض و قاعده جمع مجازات‌ها اعمال می‌گردد؟

متن نظریه هیئت عالی:

همانگونه که در نظریه اکثریت آمده است. موضوع ماده 511 قانون آئین دادرسی کیفری، ناظر به وقتی است که محکومیت‌های قطعی کیفری دیگر در مجازات اخیر موثر باشد و این امر متفاوت با مصداق ماده 510 قانون مذکور می‌باشد. زیرا در فرض ماده مزبور قاعده جمع مجازات‌ها منتفی است.

نظر اکثریت:

            مفاد مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 با یکدیگر متفاوت می‌باشند و فلسفه وضع جداگانه ماده 511 به همین دلیل بوده است چرا که اگر نظر قانونگذار بر آن بود تا در موضوع سوال نیز قاعده جمع مجازات‌ها اعمال گردد ضرورتی به تصویب ماده جداگانه نبود و همه فروض را در همان ماده 510 قانون مذکور خلاصه می‌نمود. شخصی که پس از قطعیت حکم مرتکب جرمی شده که مشمول قاعده تکرار جرم می‌گردد و همانطور که در ماده 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 آمده است مشخص گردد که محکومیت‌های قطعی کیفری دیگر در مجازات اخیر مؤثر بوده است با توجه به ماده و بالاخص تبصره ماده قانون مذکور، مجازات حکم اخیر نقض و قاعده تکرار در حکم لحاظ شده و سیستم جمع مجازات‌ها را خواهیم داشت و مد نظر قانونگذار در این فرض اعمال وحدت مجازات‌ها نبوده است چرا که با اعمال وحدت مجازات دور و تسلسل خواهیم داشت و عملاً اجرای قواعد تکرار جرم نمی‌تواند لحاظ گردد.
        

نظر اقلیت:

            اول اینکه پس از تصویب قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 نظر قانونگذار بر اعمال قاعده وحدت مجازات‌ها بوده است همچنین چنانچه در نظریه شماره 7/99/525 مورخ 1399/05/27 اداره حقوقی قوه قضاییه نیز آمده است: «در پاسخ به این پرسش که چنانچه دادگاه در بررسی محکومیت‌های قطعی قبلی محکوم‌علیه احراز کند که در یک یا چند دادنامه‌ باید با لحاظ مقررات تکرار جرم حکم صادر شود؛ چرا که برخی جرایم موضوع آن دادنامه‌ها پس از قطعیت دادنامه یا دادنامه‌های دیگر ارتکاب یافته است. در فرض سوال دادگاه با چه تکلیفی مواجه است؟ آیا باید تمامی دادنامه‌ها نقض و در یکدیگر ادغام و حکم واحد صادر شود؟ و یا آن‌که صرفاً دادنامه‌هایی که مشمول احکام تعدد جرم با لحاظ تقدم و تأخر زمانی بزه‌های انتسابی است و بدون رعایت مقررات آن حکم قطعی صادر شده است نقض می‌شود؟ پاسخ داده شده است که: در فرض استعلام که در خصوص فردی به لحاظ ارتکاب جرایم متعدد به طور جداگانه محکومیت‌های قطعی متعدد صادر شده است که برخی از آن‌ها مشمول احکام تکرار جرم نیز می‌باشد و پرونده‌ها جهت اعمال مقررات مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 نزد دادگاه ارسال شده است، دادگاه باید بدواً مطابق مقررات ماده 510 قانون یادشده ناظر به ماده 134 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 مقررات تعدد جرم را اعمال و در خصوص جرایمی که مشمول مقررات تکرار جرم هستند، طبق ماده 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 ناظر به ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حکم مقتضی صادر کند.» لذا بایستی تمامی احکام نقض و صرفاً یک رأی مجازات صادر و قاعده وحدت مجازات‌ها در ماده 511 قانون مجازات‌ها جاری است.
        

مستندات قانونی:

ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری ماده 134 قانون مجازات 1392 ماده 511 قانون آیین دادرسی کیفری ماده137 قانون مجازات اسلامی ماده 11 قانون کاهش حبس تعزیری ماده 12 قانون کاهش حبس تعزیری

واژگان کلیدی:

جمع مجازات وحدت مجازات ماده 511 قانون مجازات اسلامی تکرار جرم

04 مهر 1404 38