دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.
تفسیر ماده 448 قانون مجازات اسلامی:
1- دیه در لغت به معنای رد کردن می‌باشد. در اصطلاح حقوقی دیه به مالی می‌گویند که در مقابل صدمات و جنایت‌های غیرعمدی و هم‌چنین در خصوص جنایت‌های عمدی در مواردی که قصاص انجام نمی‌شود، به مجنی‌علیه (بزه‌دیده) یا اولیای دم او پرداخت می‌گردد.
2- مجازات دیه فقط مختص اشخاص حقیقی نبوده و امکان محکوم نمودن اشخاص حقوقی نیز به پرداخت دیه در صورت احراز رابطه سببیت میان رفتار شخص حقوقی و جنایت ایجاد شده، وجود دارد.
3- هر چند که پرداخت دیه و پرداخت جزای نقدی هر دو مجازات می‌باشند اما این دو دارای تفاوت‌هایی با یکدیگر اعم از آنکه در صورت فوت مرتکب جرم، جزای نقدی از بین می‌رود اما پرداخت دیه از اموال بجای مانده مرتکب جرم صورت می‌گیرد یا آنکه میزان دیه به عنوان حق‌الناس قابل کاهش و تقلیل نمی‌باشد اما امکان کاهش میزان جزای نقدی وجود دارد و ... می‌باشند.
4- پرداخت دیه مستند به ماده 488 قانون مجازات اسلامی، مقید به مهلت بوده و برحسب نوع جنایت، این مهلت ظرف یک،دو یا سه سال از تاریخ ارتکاب جرم می‌باشد.
ارش، دیه غیرمقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند. مقررات دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر این که در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود.
در جنایت شبه عمدی، خطای محض و جنایت عمدی که قصاص در آن جایز یا ممکن نیست، در صورت درخواست مجنی‌علیه یا ولی‌دم دیه پرداخت می‌‌شود مگر به نحو دیگری مصالحه شود.
در صورتی که قاتل از ورثه مقتول باشد چنانچه قتل عمدی باشد از اموال و دیه مقتول و در صورتی که خطای محض یا شبه عمدی باشد از دیه وی ارث نمی برد. در موارد فقدان وارث دیگر، مقام رهبری وارث است.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران